احتمالا وقتی می‌خواهید تایرتان را انتخاب کنید، از بهترین سازندگان شروع می‌کنید. تعجبی ندارد. این که کیفیت تایرهایتان بالا باشد مهم است؛ چرا که نوع تایر، ایمنی سرنشینان و راننده را تعیین می‌کند. تایر، ترمزگیری و فرمان‌دهی خودرو را بهتر می‌کند. با این وجود، تایر خوب نیاز به مراقبت خوب هم دارد؛ مراقبتی که شامل تعویض فصلی هم هست. به عبارت دیگر، باید در مناطقی که برف سنگین دارند تایرهای زمستانی و در مناطقی که آب و هوای گرم دارند تایرهای چهارفصل استفاده شود.
دلایل جا به جا کردن تایر
فرقی نمی‌کند که چه تایری داشته باشید؛ تمام تایرها نیاز به نگهداری دارند. این نگهداری، شامل جا به جا کردن‌شان به طور منظم هم هست. بعضی از راننده‌ها فکر می‌کنند که اهمیت جا به جا کردن تایر، به اندازه‌ی کارهای دیگر نیست. آن‌ها سطح روغن، موتور و موارد دیگر را چک می‌کنند، ولی تایر کاملا به حال خودش رها می‌کنند. حتی می‌توان این خودروها را در خیابان هم تشخیص داد؛ خودروهایی که تایرهایشان به طور مرتب جا به جا نمی‌شود. در چنین خودروهایی، چرخ‌های جلو (رینگ‌ها) سیاه‌تر از چرخ‌های عقب هستند. چرا که گَردِ لنتِ ترمز، روی‌شان باقی مانده است. دلیلش ساده است. ترمزهای جلو، معمولا بیشتر از ترمزهای عقب کار می‌کنند. ۸۰ درصد از وظیفه‌ی ترمزگیری برعهده‌ی ترمزهای جلو است.
فاکتورهای زیادی شامل موقعیت موتور، میل گاردان و حتی شرایط جاده، باعث می‌شود که تمام تایرها به یک اندازه ساییده نشوند. در بسیاری از خودروهای امروز چرخ‌های جلو یا چهارچرخ محرک هستند و خودرو را به جلو می‌رانند. به عبارت دیگر، چرخ‌های جلو همیشه با موتور درگیر هستند. معمولا در خودروهایی که چرخ جلویشان محرک و موتورشان هم در قسمت جلویشان است، چرخ‌های جلوسایش بسیاری زیادی را تحمل می‌کنند. چرا؟ این خودروها به چرخ‌های جلویشان بار بیشتری وارد می‌کنند؛ چرا که هم موتور و هم سیستم انتقال قدرت‌شان در قسمت جلو قرار دارد. زمانی که راننده ترمز می‌کند، وزن زیادی به جلو منتقل می‌شود. همین موضوع هم باعث می‌شود تا بار روی چرخ‌های جلو بیشتر شود. کارهای شتاب‌گیری، ترمز و دور زدن هم باعث می‌شود که چرخ‌های جلو بیش از چرخ‌های عقب ساییده شوند. این موضوع باعث می‌شود که تنش روی چرخ‌های جلو با چرخ‌های عقب تا حد زیادی تفاوت داشته باشد.
ممکن است شگفت‌زده شوید، ولی موقعیت مکانی هم می‌تواند روی سایش تایرها تاثیر بگذارد. برای مثال، خودروها در کشور ایالات متحده در سمت راست حرکت می‌کنند و بیشتر به سمت راست می‌پیچند. به همین دلیل، چرخ‌های چپ بیشتر ساییده می‌شوند.
حتی سایش تایرها از این هم بهتر است. اکر تمام تایرها به یک اندازه پاسخ بدهند، خودرو می‌تواند بهتر کنترل شود و چسبندگی هم افزایش پیدا می‌کند. اگر تمام تایرها به یک اندازه ساییده شوند، می‌توانید همه را با عم تعویض کنید و نیازی به تعویضِ جفت تایر نخواهید داشت. تعوضی چهار لاستیک با هم، باعث می‌شود که تعادل اولیه‌ی خودرو حفظ شود.
نحوه‌ی رانندگی، محل قرارگیری موتور در خودرو و شرایط جاده، فاکتورهایی هستند که روی ساییدگی تایر تاثیر می‌گذارند. همچنین، این فاکتورها تعیین می‌کنند تایرها باید با چه الگویی جا به جا شوند و همچنین، زمان‌بندی این کار را مشخص می‌کنند.
معمولا چند وقت یک بار باید تایرها را جا به جا کنم؟
اطلاعات مربوط به الگو و دوره‌ی جا به جا کردن تایر، در دستورالعمل استفاده از خودرو آمده است. بسیاری از رانندگان، تایرهایشان را هر ۱۰ تا ۱۳ هزار کیلومتر جا به جا می‌کنند. ولی در این مورد بهتر است که به توصیه‌ی سازنده عمل کرد. تعمیرکارها همیشه توصیه می‌کنند که هر بار روغن تعویض شد، تایرها هم تعویض شوند. زمان‌بندی تعویض روغن، به جا به جا کردن لاستیک‌ها نزدیک است. بنابراین می‌توان هر دوی این کارها را با هم انجام داد. با این کار در زمان صرفه‌جویی و به کارهای مهمتر رسیدگی می‌شود.
پر استفاده‌ترین الگوهای جا به جایی لاستیک
اجازه بدهید که معنای جا به جایی لاستیک را بگوییم. جا به جایی تایر، تعویض لاستیک‌های یک خودرو با هم است. با این کار، میزان سایش هم به طور برابر خواهد بود. انجمن تایر و رینگ آمریکا، سه الگو را برای جا به جایی لاستیک تعریف کرده است که برای اکثر خودروها قابل استفاده هستند.
در خودروهای محرک جلو می‌ةوان هم از الگوی ضربدری استفاده کرد، هم این که چرخ‌های عقب را به جلو برد و چرخ‌های جلو را با عوض کردن چرخ چپ و راست، به عقب آورد.
در خوردوهای محرک عقب هم می‌توان از الگوی ضربدری استفاده کرد، هم این که چرخ‌های جلو را به عقب آورد و چپ و راست‌شان را با هم عوض کرد. این الگو، برای خودروهای چهار چرخ محرک هم قابل استفاده است.
البته کارایی تایرها و چرخ‌های جدید تغییر کرده و دو الگوی دیگر هم برای جا به جایی‌شان به وجود آمده است.
اولین الگو، الگوی «جلو به عقب» است. این الگو برای خودروهایی که چرخ‌های فرمان‌شان اندازه‌ی یکسانی دارند مناسب است.
الگوی دوم، الگوی «کنار به کنار» است. این الگو برای خودروهایی استفاده می‌شود که تایرهای غیرفرمان‌شان و همچنین چرخ‌های جلویشان هم‌اندازه نیستند.
ممکن است که هیچ‌کدام از الگوهای معرفی‌شده، کمک نکند تا سایش تایرها به طور یکسان توزیع شود. در این صورت، لازم است تا تمام تایرها باز و دوباره بالانس شوند. باز کردن، بستن و بالانس‌کردن مجدد چرخ‌ها، برای تمام خودروهایی که تایرها و چرخ‌های فرمان‌ده‌شان هم‌اندازه نیستند لازم است. همچنین، خودروهایی که افست چرخ عقب و جلویشان با هم برابر نباشد به این کار نیاز دارند.
بعضی از تعمیرکاران می‌گویند که پنج الگو برای جا به جا کردن چرخ‌ّا وجود دارد. بسیاری از خودروها چرخ زاپاس هم دارند؛ چرخی که در الگوهای جا به جا کردن در نظر گرفته نمی‌شود. با این وجود، اگر تایر زاپاس با تایرهای دیگر هم‌خوانی داشته باشد، باید حتما در الگوی جا به جایی قرار گیرد. بهتر است برای جا به جایی تایر، به دستورالعمل سازنده توجه کرد. اگر توصیه‌ی سازنده در دسترس نبود، به این دستورالعمل‌ها توجه کنید:
در خودروهایی که چرخ‌های جلویشان محرک است و زاپاس‌شان هم با چرخ‌های دیگر هم‌اندازه است، چرخ‌های جلو را با عقبی‌ها جا به جا کنید و چرخ‌های عقب را به طور ضربدری به جلو ببرید.
در خودروهایی که چرخ‌های عقب‌شان یا چهارچرخ‌شان محرک است و زاپاس‌شان هم با چرخ‌های دیگر هم‌اندازه است، چرخ‌های جلو را با عقبی‌ها جا به جا کنید و چرخ‌های جلو را به طور ضربدری به عقب ببرید.
جا به جا کردن تایرهای زمستانی
تایرهای زمستانی از لاستک‌های مرغوب‌تری ساخته می‌شوند، ولی آن‌ها هم به جا به جایی و نگهداری نیاز دارند. تایرهای میخ‌دار زمستانی، برای رانندگانی که در آب و هوای سرد و برفی رانندگی می‌کنند کمک بزرگی است. چرا که این تایرها، در جاده‌های لغزنده کنترل بهتری را برای خودرو به وجود میاورند. اگر می‌خواهید عمر تایرهای زمستانی را بیشتر کنید، الگوی تعویض مناسب را برایشان پیدا کنید. برای این که کارایی تایرهای میخ‌دار در زمستان بهتر شود، باید آن‌ها را به طور منظم جا به جا کرد تا مطمئن شویم که بار به طور مساوی بین‌شان تقسیم می‌شود. جا به جا کردن تایرهای میخ‌دار باعث می‌شود که مطمئن شویم همه‌شان به طور مساوی ساییده می‌شوند؛ حتی اگر تنش اضافه‌ای به آن‌ها وارد شود و شرایط آب و هوایی هم تغییر کند.
کمک گرفتن از تعمیرکاران حرفه‌ای
جا به جایی تایرها را باید کسی انجام دهد که حرفه‌ای و به کارش وارد باشد. به همین دلیل نیاز است که تعمیرکاری خوب پیدا شود؛ کسی که بتواند الگوی مناسب برای جا به جایی تایرها را انتخاب کند. اگر تایرهایتان را یک تعمیرکار جا به جا کرده است، خودرویتان هم به خوبی می‌شناسد. با این کار، انتخاب الگوی مناسب برای جا به جایی تا حد زیادی ساده می‌شود. تعمیرکاری پیدا کنید که تجربه‌ی قابل توجهی داشته باشد.
جا به جایی تایرها را باید مثل هر کار دیگری که به طور منظم روی خودرو انجام می‌شود، انجام داد. تایرهایی که به حال خودشان رها شوند، باعث می‌شوند تا احتمال خرابی چرخ بسیار بالا برود. در نظر داشته باشید که مراقبت از خودرویتان، عمرش را افزایش می‌دهد.